شهرستان شوش درشمال خوزستان به لحاظ موقعیت خاص جغرافیایی و آثار ارزشمند و منحصر بفرد تاریخی و مذهبی از جایگاه ویژه ای در زمینه گردشگری برخوردار است.
حرم دانیال نبی(ع) ، آرامگاه دعبل خزاعی شاعر اهل بیت (ع) ، آپادانا ،آکروپل ، شهر شاهی ، شهر پیشه وران ، محوطه باستانی و اثر جهانی چغازنبیل در هفت تپه از جمله جاذبه های گردشگری و مذهبی شهرستان شوش می باشد که همه ساله در ایام تعطیلات نوروز پذیرای صدها هزار مسافر از سراسر کشور می باشند.
حرم حضرت دانیال (ع)
حضرت دانیال نبی (ع) حدود قرن هفت پیش از میلاد به همراه یهودیانی که توسط بابلی ها به اسارت گرفته شده بودند به بین النهرین و از آنجا به شوش مهاجرت کرد.
وی یکی از پیامبران صاحب کتاب بنی اسراییل است، دیدار وی با نبوکد (بخت النصر) پادشاه بابل در روایات آمده است.
آرامگاه این پیامبر بزرگ الهی که در کنار رودخانه شاوور بنا شده پذیرای زائران از سراسر کشور و نیز خارج از کشور است.
مقبره دعبل خزاعی شاعر اهل بیت
دعبل خزایی که در زمان حکومت عباسیان می زیست شاعر معروف شیعه و مداح اهل بیت(ع) است.
نقل است که امام رضا (ع) پیراهن خویش را به عنوان صله به وی داد.
آرامگاه این شاعر معروف عرب در مرکز شهر کنار مجتمع فرهنگی دعبل خزاعی واقع است.
آثار باستانی شوش
آپادانا ،آکروپل ، شهر شاهی و شهر پیشه وران
محوطه باستانی شوش در زمان حفاریهای باستان شناسی برای شناسایی بهتر به چهار بخش تقسیم شد که آپادانا در واقع کاخ پادشاهان هخامنشی است که هنوز بر روی تپه های باستانی برخی از تندیس ها و ستون های این کاخ باقیست.
آکروپل و شهر شاهی در جوار آپادانا گنجینه ای از تاریخ تمدن بشر را در دل خویش داراست و لایه های تمدنی از دوره ایلامی ، هخامنشی ، پارتی ، ساسانی و دوره اسلامی به خوبی در این قسمت قابل مشاهده است.
آپادانا
محوطه باستانی شوش در شهر شوش، محوطه وسیعی را در برمی‌گیرد، که بناها و سازه‌های معماری بسیار متنوعی پیش از تاریخ تا دوران اسلامی را در خود جای داده است.
آپادانا یکی از باشکوه‌ترین کاخ‌های آن از شهرت عالم گیر برخوردار است.
آپادانا به دستور داریوش پادشاه هخامنشی حدود سال‌های ۵۱۵_۵۲۱ پیش از میلاد در شوش روی آثار و بقایای عیلامی بنا نهاده شد.
دیوارهای کاخ از خشت و ستون‌های آن از جنس سنگ است.
کاخ داریوش دارای قسمت‌های مختلفی از جمله تالار ، دروازه و کاخ پذیرایی و همچنین دارای سه حیاط مرکزی است.
دیوارهای کاخ از خشت با نمای آجری و ستون‌های آن از سنگ است.
دیوارهای داخلی کاخ با آجر لعابدار منقوش با طرح‌های سربازان گارد جاویدان، شیر بالدار و نقش گل نیلوفر آبی مزین شده که بقایای به‌جای‌مانده آنها در موزه‌های خارجی و داخلی نگهداری می‌شوند.
ستون‌های سنگی این کاخ متشکل از چند قسمت، زیرستون، پایه ستون، شالی‌ستون، ساقه ستون، گل ستون و سرستون است. که سر ستون به شکل نیمه ای از دو گاو که زانو زده و پشت به هم داده‌اند، است.
ستون‌ها و دیوارهای آپادانا ۲۲ متر ارتفاع داشته اما بلندی بقیه قسمت‌ها کمتر و سقف آنها گهواره‌‌ای و از خشت ساخته شده است.
از تزئینات کاخ اطلاعی در دست نیست ولی کف بسیاری از قسمت‌های از مصالحی ساخته شده که قرمز رنگ بوده است.
بخش‌های مهمی از کاخ آپادانا در زمان اردشیر اول(۴۶۱ پیش از میلاد) دچار حریق شد که در زمان اردشیر دوم(۳۵۹ پیش از میلاد) بازسازی شد.
شهر شوش در حمله اسکندر مقدونی در حدود سال ۳۲۰ پیش از میلاد ویران شد.
قلعه شوش(آکروپل)
در سال ۱۸۹۷ میلادی ژان ماری ژاک دو مورگان فرانسوی جهت تحقیق واکتشاف به شوش آمد و جهت اسکان او وهمراهانش و نگهداری آثار باستانی مکشوفه عملیات ساخت قلعه شوش آغاز شد.
برای این کار بلندترین نقطه تپه های شوش یعنی اکروپل انتخاب گردید و قلعه ای به شکل قلعه های قرون وسطا و ذوزنقه ای شکل بر روی آن ساخته شد.
ساختمان این قلعه اغلب با خشت و بقایای باستانی آجرها و خشت های دوره های مختلف که در محوطه باستانی شوش باقی مانده بود بنا گردید و در سال ۱۹۱۲ میلادی کار ساخت آن به پایان رسید.
ازاین قلعه اکنون نیز به عنوان مرکز نگهداری و تحقیق آثار باستانی استفاده می شود.
موزه شوش
موزه شوش در سال ۱۳۴۵ در جوار قلعه و محوطه باستانی شوش گشایش یافت. این موزه یکی از مهمترین موزه های اشیای ایران باستان است و آثار با ارزشی از دوره های مختلف تاریخی در آن نگهداری می شود.
کاخ شاوور
این کاخ در غرب رودخانه شاوور واقع شده است و به همین دلیل به کاخ شاوور معروف شده و در واقع کاخ اردشیر دوم هخامنشی است.
تالار اصلی کاخ دارای ۶۴ ستون و به سبک معماری هخامنشی از سنگ است.
هفت تپه
محوطه باستانی هفت تپه حدود ۱۵ کیلومتری جنوب شرقی شهر شوش واقع شده و از تپه های متعددی تشکیل شده است. گستردگی این محوطه باستانی باعث جلب توجه کاوشگران شد و نخستین عملیات حفاری به سرپرستی دکتر عزت الله نگهبان در سال ۱۳۴۴ در این محل آغاز گردید که تا سال ۱۳۵۷ ادامه یافت. موزه هفت تپه و مرکز مرمت چغازنبیل در جوار محوطه باستانی هفت تپه احداث شده است.
آرامگاه ایلامی که دارای اولین طاق هلالی جهان است دارای قدمت حدود دو قرن قبل از احداث چغازنبیل است.
چغازنبیل
چغازنبیل در واقع زیگوراتی است که در زمان اونتاش گال پادشاه ایلامی ساخته شده است. این بنا و آثاری که از درون آن بدست آمده از شگفت انگیزترین آثار تاریخی جهان هستند. بسیاری از آثار آن در موزه های معروف داخل و خارج از کشور نگهداری می شود.
این بنا حدود ۳۰ کیلومتری شهر شوش واقع شده و برای دیدن آن می توان از مسیر جاده شوش – اهواز و یا هفت تپه اقدام کرد.
ابعاد این بنا ۱۰۵ در ۱۰۵ مترمربع و ارتفاع آن حدود ۵۳ متر است.
کاوش های باستان شناسی در تپه چغازنبیل در سال ۱۳۲۵ توسط گیرشمن آغاز شد.
ایوان کرخه
شاپور دوم ساسانی(۳۷۹-۳۰۹) در۲۵ کیلومتری غرب شوش بر ساحل راست رودخانه کرخه یک شهر جدید شاهی بنا کرد که در دوران پهلوی از آن به نام ‘ایران کردشاپور’ نام برده شده یعنی شهری که شاپور ساخته است و امروزه آن را ایوان کرخه می نامند.
گیرشمن درسال۱۹۵۰ میلادی در این شهر دست به کاوش زد که بقایای معماری آن را آشکارتر ساخت.
طرح شهر به روش غربی است و به شکل مستطیلی است که چهار کیلومتر طول و یک کیلومتر عرض آن است.
شهر را باروی مستحکمی در بر گرفته که این بارو با خشت ساخته شده است.
.در این شهر آثار دو بنا که به شاپور نسبت داده شده است به دست آمده ،یکی کاخی است که با آجر و ساروج ساخته شده و مرکب از یک تالار چهار گوش که گنبدی آنرا پوشانیده است.
ایوان کرخه در زمان خود دارای انواع تاسیسات شهری از جمله کارگاههای بافندگی ابریشم بوده که در پرتوی آن پارچه های ابریشمی این شهر به نقاط دور و نزدیک صادر می شده است.
آثار معماری و شهر سازی ایوان کرخه تاثیر زیادی بر معماری ایران و خارج از ایران داشته است.
بنای ایوان کرخه به شماره ۴۷ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
یادمان شهدای عملیات فتح المبین
در شمال غربی شوش و در غرب رودخانه کرخه ؛ دشت فتح المبین قرار دارد که یادآور حماسه و عملیات پیروزمندانه فتح المبین و شهدای والا مقام این منطقه می باشد. این عملیات در تاریخ ۲/۱/۱۳۶۱ با رمز یا زهرا (س) و فرماندهی مشترک ارتش و سپاه در این منطقه انجام شد. در این یادمان که در ۸ کیلومتری شهر شوش واقع شده است ، ۸ شهید گمنام به خاک سپرده شده اند . دشمن بعثی در روزهای اولین جنگ تا پشت رودخانه کرخه پیشروی کرد و بر شهر شوش و جاده اندیمشک – اهواز مسلط شد. رزمندگان اسلام در این جبهه یک خط دفاعی شکل داده و عملیات امام مهدی (عج) را در روزهای پایانی سال ۱۳۶۰ طرح ریزی و با فرماندهی شهید مجید بقایی به اجرا در آورند. این رزمندگان که قصد رخنه به سنگرهای دشمن در منطقه را داشتند در این شیارها با سنگرهای کمین دشمن درگیر شده و تعداد زیادی از ایشان در این شیارها به شهادت رسیدند.
سایت های ۴ و ۵ رادار : این منطقه در ۱۸ کیلومتری غرب شهر شوش و در دامنه ارتفاعات ابو صلیبی خات قرار دارد . با اشغال غرب شوش این منطقه به تصرف بعث درآمد. صدامیان برای حملات موشکی و توپخانه به شهرهای شمال خوزستان از این سایت ها استفاده می نمود . رزمندگان اسلام برای آزاد سازی این سایت ها در عملیات فتح المبین نبرد جانانه ای انجام داده و مقاومت سرسختانه عراق را درهم شکستند بعد از عملیات تعدادی از فرماندهان ارشد عراق که در این شکستند. بعد از عملیات تعدادی از فرماندهان ارشد عراق که در این منطقه عقب نشینی کرده بودند به دستور صدام اعدام یا زندانی شدند.
